dimanche 13 avril 2014

Vocabulaire wanzi - les lettre O, P

O, P

Singulier                  Pluriel                       Préfixes du nom    Sens

Oo !                          (Interjection)                                           réponse à une interpellation.
-pááka                     (pl. -pááka)               (cl. u-)                     sculpter
paamba                   (pl. bapaamba)         (cl. Ø-, ba-)             lombric
páámbu                   (pl. mapáámbu)        (cl. Ø-, ma-)            cloche
paandá                    (pl. mapaandá)         (cl. Ø-, ma-)            malédiction provoquée par un parent qui traîne  [les fesses par terre]
páándì                     (pl. mapáándì)          (cl. Ø-, ma-)            hampe de sagaie
páángá                     (pl. mapáángá)         (cl. Ø-,  ma-)           bordure, périmètre
-paanga                   (pl. -paanga)             (cl. u-)                     devancer
páángu                    (pl. mapáángu)         (cl. Ø-, ma-)            solution
paanzá                     (pl. mapaanzá)          (cl. Ø-, ma-)            groupe /masse, nuée
paapá                       (pl. mapaapá)           (cl. Ø-, ma-)            contentieux
páárí                        (pl. bapáárí)              (cl. Ø-, ba-)             travailleur acharné
paasa                       (pl. bapaasa)             (cl. Ø-, ba-)             buffle
paga                         (pl. mapaga)              (cl. Ø-, ma-)            résine d'okoumé
págú                         (pl. mapágú)             (cl. Ø-, ma-)            récompense, salaire
-pákúla                    (pl. -pákúla)              (cl. u-)                     désarticuler une fourche
pálá                          (pl. bapálá)                (cl. Ø-, ba-)             rival
-pala                         (pl. -pala)                   (cl. u-)                     partir avant l'aube
-páma                      (pl. -páma)                (cl. u-)                     juger, trancher un litige
pambá                     (pl. mapambá)          (cl. Ø-, ma-)            bouteille
-pámbúgà                (pl. -pámbúgà)          (cl. u-)                     s'emporter, s'enfuir précipitamment
pambura                 (pl. mapambura)      (cl. Ø-, ma-)            grande racine aérienne de certains arbres
pamí                         (pl. mapamí)             (cl. Ø-, ma-)            grondement
-pamuna                  (pl. -pamuna)            (cl. u-)                     gronder, tancer
-panduga                 (pl. -panduga)           (cl. u-)                     devenir mature
-pándúla                  (pl. -pándúla)            (cl. u-)                     défoncer
-pandula                  (pl. -pandula)            (cl. u-)                     rendre audible, rendre clair des paroles qui ne le sont pas
pángírí                     (pl. mapángírí)          (cl. Ø-, ma-)            intervalle, milieu
pánzá                       (pl. mapánzá)            (cl. Ø-, ma-)            figure, visage
-panza                      (pl. -panza)                (cl. u-)                     écarter (jambes)
panzura                   (pl. mapanzura)        (cl. Ø-, ma-)            enfourchement d'un tronc ou d'une branche
-papa                       (pl. -papa)                 (cl. u-)                     déraciner une plante avec précaution /porter au dos
-para                        (pl. -para)                  (cl. u-)                     fouiller (poche, sac)
-paruna                   (pl. -paruna)             (cl. u-)                     être effrayé ou épouvanté
-parusa                    (pl. -parusa)              (cl. u-)                     effrayer, épouvanter
-pasa                        (pl. -pasa)                  (cl. u-)                     fendre /repasser (vêtement)
pásì                          (pl. pásì)                    (cl. Ø-, Ø-)              difficulté /souffrance
-pasuga                    (pl. -pasuga)              (cl. u-)                     débiter, fendre en menus morceaux
-pasula                     (pl. -pasula)               (cl. u-)                     filtrer, trier
-pátà                        (pl. -pátà)                  (cl. u-)                     chercher avec difficulté
pátì                           (pl. mapátì)               (cl. Ø-, ma-)            besoin, nécessité
-pátúgà                    (pl. -pátúgà)              (cl. u-)                     choir, tomber d'une hauteur
-pátúlà                     (pl. -pátúlà)               (cl. u-)                     s'accaparer, arracher quelque chose à quelqu'un
-peele                       (pl. -peele)                 (cl. u-)                     caresser, palper
peenda                     (pl. mapeenda)          (cl. Ø-, ma-)            rancune
-peenga                    (pl. -peenga)              (cl. u-)                     dérouter
pééngè                     (pl. mapééngè)          (cl. Ø-, ma-)            menton
peenge                     (pl. mapeenge)          (cl. Ø-, ma-)            sacoche
péénzè                      (pl. bapéénzè)           (cl. Ø-, ba-)             coin (outil)
-peepe                      (pl. -peepe)                (cl. u-)                     façonner, pétrir
-peke                        (pl. -peke)                  (cl. u-)                     se percher
pélá                          (pl. mapélá)               (cl. Ø-, ma-)            aspect
pelá                          (pl. mapelá)               (cl. Ø-, ma-)            déshonneur, opprobe frappant celui qui subit en [dernier un échec au jeu]
pele                          (pl. mapele)               (cl. Ø-, ma-)            ciselé /coupure, entaille
péndá                       (pl. mapéndá)           (cl. Ø-, ma-)            champ d'arachides
-penguna                 (pl. -penguna)           (cl. u-)                     aller en zigzaguant
-pépè                        (pl. -pépè)                  (cl. u-)                     s'empresser, se précipiter
-pepile                      (pl. -pepile)                (cl. u-)                     mépriser
pera                         (pl. mapera)              (cl. Ø-, ma-)            côté, bordure, marge, à l'écart
-pérígè                     (pl. -pérígè)               (cl. u-)                     cabrioler, sautiller
-pésè                         (pl. -pésè)                   (cl. u-)                     examiner son corps sous toutes les coutures
pesi                           (pl. bapesi)                (cl. Ø-, ba-)             cancrelat
-pésílè                       (pl. -pésílè)                 (cl. u-)                     entamer /morceler
-petige                      (pl. -petige)                (cl. u-)                     se gaver
-pétílè                       (pl. -pétílè)                 (cl. u-)                     se pourlécher les lèvres
-pevite                      (pl. -pevite)                (cl. u-)                     chercher à tâtons
peyá                         (pl. mapeyá)              (cl. Ø-, ma-)            soif
-piga                         (pl. -piga)                   (cl. u-)                     poignarder
piimu                       (pl. bapiimu)             (cl. Ø-, ba-)             var. de poisson d'eau douce
-piinda                     (pl. -piinda)               (cl. u-)                     devenir noir, s'assombrir
piini                          (pl. mapiini)              (cl. Ø-, ma-)            puissance totémique
piipí                          (pl. mapiipí)              (cl. Ø-, ma-)            nuit /fait de se dedoubler (nuitamment) pour [nuire à quelqu'un]
piita                          (pl. bapiita)               (cl. Ø-, ba-)             var. d'arbuste de savane
-piita                        (pl. -piita)                  (cl. u-)                     appuyer, tâter
piku                         (pl. mapiku)              (cl. Ø-, ma-)            complot
pílì                            (pl. bapílì)                  (cl. Ø-, ba-)             vipère du Gabon
píndí                        (pl. mapíndí)             (cl. Ø-, ma-)            forêt
-pinya                      (pl. -pinya)                (cl. u-)                     presser
pinyu                       (pl. mapinyu)            (cl. Ø-, ma-)            force
-pípà                        (pl. -pípà)                  (cl. u-)                     sucer
piri                           (pl. mapiri)                (cl. Ø-, ma-)            poudre de fusil
písì                           (pl. bapísi)                 (cl. Ø-, ba-)             pangolin géant
pisí                           (pl. mapisí)                (cl. Ø-, ma-)            réclusion, retraite /espace clos et obscur
-písúgà                     (pl. -písúgà)               (cl. u-)                     se déclencher (piège)
-písúlà                      (pl. -písúlà)                (cl. u-)                     déclencher un piège /dissuader
pitú                          (pl. mapitú)               (cl. Ø-, ma-)            défi
pitu                          (pl. mapitu)               (cl. Ø-, ma-)            écriture
-pituga                     (pl. -pituga)               (cl. u-)                     tripoter
pógó                         (pl. bapógó)               (cl. Ø-, ba-)             cadenas
pogo                         (pl. bapogo)               (cl. Ø-, ba-)             candide,  niais
-pola                         (pl. -pola)                   (cl. u-)                     sortir
pólo                          (pl. mapólo)               (cl. Ø-, ma-)            chance ; 2.paix intérieur
-pólo                         (pl. -pólo)                   (cl. u-)                     oindre abondamment
-polula                     (pl. -polula)               (cl. u-)                     apparaître
-pónga                     (pl. -pónga)               (cl. u-)                     maigrir (famine)
-póóga                      (pl. -póóga)                (cl. u-)                     couler abondamment /rompre une digue (eau)
-póóla                       (pl. -póóla)                 (cl. u-)                     éclabousser
póóndó                    (pl. mapóóndó)         (cl. Ø-, ma-)            chasse gardée(chasse aux oiseaux)
poono                       (pl. mapoono)           (cl. Ø-, ma-)            indice /souillure ; 3. trace
poonzí                      (pl. mapoonzí)           (cl. Ø-, ma-)            panier
poopá                       (pl. bapoopá)            (cl. Ø-, ba-)             var. de sauterelle
-popa                       (pl. -popa)                 (cl. u-)                     se débattre
popógo                     (pl. bapopógo)          (cl. Ø-, ba-)             insecte éphémère
-pópúso                    (pl. -pópúso)              (cl. u-)                     bercer un enfant
pori                          (pl. mapori)               (cl. Ø-, ma-)            indice laissée par un animal en fuite
-posa                        (pl. -posa)                  (cl. u-)                     faire sortir, retirer
-posulo                     (pl. -posulo)               (cl. u-)                     écraser avec le pied /piler (par extension)
pótá                          (pl. mapótá)              (cl. Ø-, ma-)            solution
poto                          (pl. bapoto)               (cl. Ø-, ba-)             chassie
-póto                        (pl. -póto)                  (cl. u-)                     enlacer, entourer
potsi                         (pl. mapotsi)              (cl. Ø-, ma-)            endroit ombragé
-pótúno                    (pl. -pótúno)              (cl. u-)                     s'enlacer
póva                         (pl. mapóva)              (cl. Ø-, ma-)            cascade, chute (eau)
púgù                        (pl. bapúgu)              (cl. Ø-, ba-)             rat
pukiri                       (pl. bapukiri)            (cl. Ø-, ba-)             entremetteur
púkú                        (pl. mapúkú)             (cl. Ø-, ma-)            creux d' un arbre
pútú                         (pl. bapútú)               (cl. Ø-, ba-)             Zea mays, graminé - ma•s
púúndí                     (pl. bapúúndí)           (cl. Ø-, ba-)             pogonias (singe)
púúndu                    (pl. bapúúndu)         (cl. Ø-, ba-)             moustache
púúndu                    (pl. mapúúndu)        (cl. Ø-, ma-)            plaie
puyú                        (pl. bapuyu)              (cl. Ø-, ba-)             daman

pyaaní                      (pl. mapyaaní)          (cl. Ø-, ma-)            incognito

1 commentaire:

  1. bonjour,c'est très enrichissant ce blog, et nous allons le développer certainement ensemble, bel initiative!!!

    RépondreSupprimer